II.2.3. BUDOWA I CZYNNOŚCI ŻYCIOWE ORGANIZMÓW - KOMÓRKA klasa V

KOMÓRKA

Budowa i funkcje

KOMÓRKA to najmniejsza struktura budująca organizm żywy.

Pojedyncza komórka może być żywym organizmem (np. bakterie).

Komórki różnią się wielkością i kształtem w zależności od pełnionych funkcji w organizmie.

KOMÓRKA ROŚLINNA

KOMÓRKA ZWIERZĘCA

KOMÓRKA GRZYBOWA

KOMÓRKA BAKTERYJNA

ELEMENTY BUDUJĄCE KOMÓRKĘ – ORGANELLA KOMÓRKOWE

Ściana komórkowa
Najbardziej zewnętrzny element komórki roślinnej, grzybowej i bakteryjnej. U roślin zbudowana z celulozy u grzybów głównie z chityny.
Rola:
- nadaje kształt komórce
- zapewnia wytrzymałość mechaniczną, chroni przed urazami,
- chroni przed utratą wody oraz niekorzystnym wpływem środowiska zewnętrznego,

Błona komórkowa
Zbudowana jest z białek i tłuszczów, jest plastyczna.
Rola:
 - oddziela wnętrze komórki od otoczenia,
 -  zapewnia transport różnych substancji z komórki i do komórki,

Jądro komórkowe:
Otoczone jest podwójną błoną, która ma liczne otwory tzw. pory jądrowe. Wewnątrz znajduje się jąderko.
Rola:
 - zawiera materiał genetyczny, który odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie komórki,

Mitochondria
Zbudowane są z podwójnej błony białkowo – lipidowej. Błona wewnętrzna jest silnie pofałdowana. Wnętrze wypełnia macierz mitochondrialna (tzw. matriks)
Rola:
 - zachodzi tu proces powstawanie energii niezbędnej do życia  organizmów,

Chloroplasty
Zbudowane z dwu błon. Wewnętrzna tworzy układ pęcherzyków zwanych granami. Struktury te zawierają zielony barwnik – chlorofil.
Rola:
 - zachodzi w nich fotosynteza czyli proces w czasie którego rośliny wytwarzają substancje pokarmowe.

Siateczka śródplazmatyczna (retikulum endoplazmatyczne)
Jest to system kanalików i pęcherzyków oddzielonych od cytozolu błoną. Na jej powierzchni mogą znajdować się rybosomy (siateczka szorstka).
Rola:
 - zachodzą na niej różne reakcje chemiczne i przemiany, np. synteza białek na rybosomach siateczki szorstkiej,
 - dzieli komórkę na rożne przedziały, w których zachodzą poszczególne reakcje,

Aparat Golgiego
Ma postać ułożonych na sobie, spłaszczonych pęcherzyków (cystern)
Rola:
 - odpowiada za przetwarzanie, przechowywanie i transport substancji, które powstają w komórce.

Wodniczka (wakuola)
Rolą wodniczki jest magazynowanie wody, soli mineralnych oraz innych substancji występujących w komórce w zależności od jej funkcji.

Cytoplazma
Galaretowata substancja wypełniająca wnętrze komórki.  Jej płynną część stanowi cytozol zbudowany z wody, białek i cukrów.

Niektóre komórki nie posiadają jąder komórkowych np. bakterie albo krwinki czerwone.
Komórki, które mają więcej niż jedno jądro komórkowe nazywamy komórczakami. (Komórki mięśniowe)

pomocne filmy: (w języku angielskim)

https://www.youtube.com/watch?v=URUJD5NEXC8

Żródło:

wikipedia, podręcznik do biologii "Puls życia 7"

grafika:  Google grafika